Σε μια σεμνή τελετή που οργανώθηκε στον Πειραιά στις 1 Φεβρουαρίου [2015] από το Σύλλογο μας, παρουσιάστηκε το νέο βιβλίο του συγχωριανού μας κ. Μιχαήλ Π. Χιώτη, Διδάκτορος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με τίτλο: “Η Τοπική Αυτοδιοίκηση κατά τις περιόδους της Τουρκοκρατίας και Ιταλοκρατίας στην παλιά πρωτεύουσα της Καρπάθου “Απέριον” 1796-1943”.
Το ογκώδες έργο του Δρ. Μιχ. Χιώτη καταλαμβάνει 1216 σελίδες που παρουσιάζουν με την ιστορική διαδρομή της τοπικής αυτοδιοίκησης του χωριού μας σε δύο ιδιαίτερα δύσκολες περιόδους, αυτούς της Τουρκοκρατίας και της Ιταλοκρατίας. Μαζί με τις εκκλησιαστικές αρχές και τους διδασκάλους, οι τοπικοί μας άρχοντες αποτέλεσαν την ηγεσία ενός νησιού υποδουλωμένου σε Οθωμανούς και Ευρωπαίους κατακτητές. Οι δράσεις τους διαμόρφωσαν αποφασιστικά την κοινωνική ζωή των πατεράδων και μανάδων μας και μέσα από αυτές και τη δική μας.
Ξεφυλλίζοντας το βιβλίο ανακαλύπτει ο αναγνώστης κρυμμένους θησαυρούς, γεγονότα όχι τόσο γνωστά και ασφαλώς όχι στις λεπτομέρειές τους. Παραθέτουμε μερικά από αυτά:
Οι “Εν Απερείω Μουχτάρηδες και το έργο τους” (Σ. 195) μαζί με αυτούς του “Μεγάλου Χωριού” (πριν το διαχωρισμό Απερίου – Βωλάδος) οι πρωταγωνιστές της Αυτοδιοίκησης.
Εκλεγμένοι δημοκρατικά από πολίτες του χωριού υπηρετούσαν τα κοινά για μια μόνο θητεία δύο – τριών ετών! Συναντούμε γνωστά ονόματα και επίθετα, άτομα θρυλικά των οποίων το έργο δεν είναι πάντα γνωστό. Όπως ο μεγάλος πολιτικός Χατζηλίας Οικονόμου (1814), ο δάσκαλος Ιωάννης Φωκάς (1852), ο εργολάβος – μηχανικός Μιχαήλ Δ. Ζαννάκης (1913), o Ηλίας Ε. Λάμπρος (1914) παππούς του πρώην Δημάρχου Καρπάθου, ο ιατρός Φραγκίσκος Σακελλαρίδης (1937) κ.λ.π.
Η αυτοδιοίκηση διατηρεί και “δημοσιεύει” λεπτομερείς φορολογικούς καταλόγους: Κτηματικός Φόρος, Δικαίωμα Αγροφυλάκων, Ζώα, Οδοποιία, Αμοιβή ανά φορολογούμενο πρόσωπο (Σ. 503). Ο κατάλογος ήταν διαθέσιμος στους πολίτες για έλεγχο και επιβεβαίωση. Δείγμα δημοκρατίας που συναντούμε ασφαλώς στην Αρχαία Ελλάδα ενώ συχνά αναζητούμε στην εποχή μας. Τηρουμένων των αναλογιών, ίσως το σύστημα “Διαύγεια” να το πλησιάζει ως προς τα έξοδα των Δημοσίων οργανισμών αλλά όχι για τα έσοδα!
Αξιοσημείωτη είναι η οργάνωση της Αγροφυλακής, θεσμού που είχε εισαγάγει έγκαιρα το νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος και εφαρμόστηκε και στην Κάρπαθο. Σε μια σημαντικά αγροτική οικονομία πάνω σε ένα γεωγραφικό χώρο δυσχερή για καλλιέργειες και βοσκότοπους, η Αγροφυλακή ρυθμίζει αλλά και αποτρέπει καθημερινές διαφορές μεταξύ των ενδιαφερομένων εφαρμόζοντας τον κανονισμό γαιών (1905, Σ. 197): “καταργείται το μέχρι τούδε διατηρούμενον σύστημα Δραγατών και φραγμών…”, “επιτρέπεται η ελεύθερη φυτολόγησις…”, είναι μερικά από τα καινοτόμα άρθρα του κανονισμού που άλλαξαν τη μορφή της αγροτικής οικονομίας της περιοχής.
Κύριο μέλημα της αυτοδιοίκησης η εκπαίδευση. Ο Χατζηλίας Οικονόμου κτίζει Σχολείο στη θέση του σημερινού Δημοτικού Σχολείου με έκτακτη φορολόγηση υλοτομίας 1 γρόσι ανά πεύκο που κόβεται και κάθε καράβι που φτάνει στο λιμάνι (Σ. 460). Ισολογισμοί και διαχειριστικός έλεγχος του ταμείου των εκπαιδευτηρίων (10794 γρόσια το 1904, Σ. 612).
Σε ένα άλλο σημείο “Εις Ρηγοπούλαν Κ. Κοντοπούλου για ½ οκάν μπλε … γρόσια 7,20” (1909, Σ. 624). Γαλάζιο χρώμα της μητέρας πατρίδας που έμελλε να το απαγορεύσουν οι Ιταλοί κατακτητές μερικά χρόνια μετά!
Δεν λείπουν και τα έντοκα γραμμάτια (δανεισμός): “.. χρεωστικόν αλληλέγγυον έντοκον 9% του εξ Οθους Κ. Χαζή Εμμανουήλ Γ. Σαΐτη γρόσια 2260” (1910, Σ. 634).
…
Αυτά ήταν ελάχιστα μόνο δείγματα που περιέχονται στο βιβλίο. Παρακινούμε λοιπόν τους αναγνώστες μας να ψάξουν για τους “κρυμμένους θησαυρούς” του βιβλίου, και ταυτόχρονα ευχαριστούμε το συγγραφέα Δρ. Μιχ. Π. Χιώτη που προσέθεσε ένα σημαντικό έργο στις ιστορικές πηγές του χωριού μας.
Κλείνουμε με τον επίλογο από το ίδιο του το βιβλίο με τις σκέψεις του συγγραφέα για το βιβλίο.
Μ.Τ.
Σημείωση:
Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε σε παλιότερο φύλλο της έντυπης εφημερίδας της «Ομόνοιας» με τον τίτλο: «Το νέο βιβλίο του Δρ. Μιχαήλ Π. Χιώτη: γεμάτο κρυμμένους θησαυρούς!»
Εφημερίδα «ΟΜΟΝΟΙΑ» 